پروتکل های شبکه مجموعه ای از قوانین، قراردادها و ساختارهای داده است که نحوه تبادل داده ها توسط دستگاه ها از طریق شبکه را تعیین می کند. به طور خلاصه پروتکل مجموعه ای استاندارد از قوانین است که به دستگاه های الکترونیکی امکان برقراری ارتباط با یکدیگر را می دهد.
نقش پروتکل در کامپیوتر مانند نقش زبان برای انسان است. برای ارتباط موفق دو دستگاه در شبکه، باید هر دو دستگاه از یک پروتکل یکسان استفاده کنند. به عنوان مثال اگر شخصی بخواهد یک کتاب نوشته شده به زبان فارسی مطالعه کند، باید شناخت مناسب و کافی از زبان فارسی داشته باشد.
در زیر انواع مختلف پروتکل های شبکه وجود دارد:
کلمه HTTP مخفف Hypertext Transfer Protocol به معنای (اَبَر متن) و یک پروتکل stateless لایه اپلیکیشن (application-layer) به حساب می آید.
این پروتکل وظیفه برقراری ارتباط بین بین سرور و کلاینت را در یک شبکه کامپیوتری بر عهده دارد. در واقع این پروتکل مسئولیت برقراری ارتباط بین سرویس دهندگان و سرویس گیرندگان وب را بر عهده دارد.
پروتکل HTTP بعد از ایجاد زبان های برنامه نویسی مانند html ایجاد شد و فرصتی برای شروع صفحات وب و اولین سایت های اینترنتی بود. درواقع مرورگر اینترنت مانند (گوگل کروم، فایر فاکس، سافاری و غیره) که در کامپیوتر کاربر نصب شده، نقش کلاینت را ایفا کرده و با نرم افزاری که در سیستم سرور نصب شده ارتباط برقرار کرده و با توجه به استانداردهای تعریف شده محتوا را رد و بدل می کند.
به مجموعه اطلاعاتی که بین دو سیستم رد و بدل می شوند، نشست یا session می گویند. همچنین ارتباط بین کلاینت و سرور از طریق پورت 80 انجام می شود. اگر این ارتباطات به صورت ایمن و رمز گذاری شده باشد، یک حرف s به این پروتکل اضافه می شود و به صورت HTTPS مشخص می شود که به معنای ایمنی در ارتباط است.
بیشتر بخوانید…
FTP مخفف عبارت File Transfer Protocol و یک پروتکل قدیمی شبکه است که امکان انتقال فایل از کلاینت به سرور و بر عکس را فراهم کرده و می توانیم محتوای مورد نظر خود را به یک سرور آپلود کرده و یا از آن دانلود کنیم.
در واقع FTP برای جا به جایی فایل ها بین کامپیوتر های مختلف، توسط اینترنت مورد استفاده قرار می گیرد. برای مثال اگر یک سرور هاستینگ داشته باشید، می توانید فایل ها را از طریق FTP روی سرور آپلود کنید تا افراد دیگر بتوانند آن ها را دانلود کنند.
طرز کار پروتکل FTP به گونه ای است که از دو اتصال به نام های کانال کنترل و کانال داده استفاده می کند. کانال کنترل یک اتصال بین دو رایانه برقرار می کند و عملیات احراز هویت را بر عهده دارد. کانال داده مسئول انتقال داده ها بین دو کامپیوتر است.
پروتکل های ایمیل مجموعه ای از قوانین است که به مشتری کمک می کند تا به درستی اطلاعات را به سرور ایمیل انتقال دهد. پروتکل های ایمیل 3 نوع هستند که عبارت اند از:
این پروتکل مخفف عبارت Simple Mail Transfer Protocol می باشد و یک استاندارد برای ارسال ایمیل از فرستنده به گیرنده مورد نظر در سطح اینترنت است.
زمانی که نامه الکترونیکی می فرستید، مشتری پست الکترونیکی شما، آن را به سرور پست الکترونیکی تان ارسال می کند که با استفاده از سرویس دهنده SMTP با سرور پست گیرنده تماس می گیرد، بدون اینکه کاربران بتوانند در تبادل دستورات سرورها دخالت کنند.
این پروتکل مخفف عبارت (Internet Mail Access Protocol) می باشد. از این پروتکل برای انتقال و ارتباطات ایمیل در وب استفاده می کنند. به عنوان مثال سرویس های صندوق پست الکترونیکی و یا وب سایت های جدید که امروزه فایل های صوتی و تصویری در آن ها به صورت آنلاین استفاده می شود، از این پروتکل استفاده کرده اند.
این پروتکل مخفف عبارت Post Office Protocol می باشد که برای پشتیبانی از یک کلاینت واحد استفاده می شود. چندین نسخه از پروتکل POP وجود دارد اما استاندارد POP 3، استاندارد فعلی آن است.
پروتکل TCP مخفف عبارت Transmission Control Protocol می باشد. TCP ارتباط بین رایانه ها با یکدیگر را از طریق شبکه اینترنت فراهم می کند و برای این کار از سرور TCP استفاده می کند.
پروتکل TCP/IP از پروتکل های TCP و IP تشکیل شده است.
پروتکل UDP مخفف عبارت (User Datagram Protocol) می باشد. UDP یک پروتکل بی سیم به حساب می آید زیرا نیازی به ایجاد یک مداری مجازی قبل از وقوع انتقال داده نیست. این پروتکل مشابه TCP است اما در عمل متفاوت هستند و بیشتر برای انتقال صوت یا ویدئو روی شبکه به کار می روند که پهنای باند این نوع داده ها اهمیت بسیاری دارد.
در واقع UDP از پروتکل اینترنت برای بدست آوردن یک داده از یک رایانه به رایانه دیگر استفاده می کند. این پروتکل داده ها را در یک بسته UDP کپی می کند و اطلاعات هدر خود را به بسته اضافه می کند. این داده ها عبارتند از پورت های مبدا و مقصد برای برقراری ارتباط، طول بسته و یک checksum است.
امیدوارم مقاله انواع پروتکل های شبکه و کاربرد هر یک از آن ها برایتان مفید باشد. شاد و پیروز باشید.
منبع: educba