سیر تکامل ویندوز سرور مایکروسافت تا کنون

سیر تکامل ویندوز سرور های مایکروسافت تاکنون در این مقاله بررسی خواهد شد.

Windows Server یک نام تجاری برای مجموعه سیستم عامل های سرور منتشر شده توسط شرکت Microsoft است که در عصر حاضر یکی از محبوب ترین سیستم عامل های تحت سرور محسوب می گردد، این نام تجاری شامل همه سیستم عامل های ویندوز با نام تجاری “ویندوز سرور” می باشد. سیستم عامل مایکروسافت ویندوز سرور از سری سیستم‌ عامل‌ های سرور کلاس Enterprise است که برای به اشتراک گذاشتن خدمات با چند کاربر و کنترل گسترده‌ ای از ذخیره‌ سازی داده‌ ها، برنامه‌ های کاربردی و شبکه‌ های مشترک طراحی شده است.

سیستم عامل ویندوز سرور از سال 2000 به مجموعه ویندوز مایکروسافت اضافه شد و Role و Feature های متعدد آن کمک شایانی به مدیران شبکه در امر راه اندازی سرویس و کنترل شبکه کرد و همین امر، دلیلی بر افزایش محبوبیت آن شد.

توسعه ویندوز سرور در اوایل دهه 1980 هنگامی که مایکروسافت دو خط سیستم عامل MS-DOS و Windows NT تولید کرد، شروع شد. مهندس مایکروسافت David Cutler هسته Windows NT را با هدف فراهم آوردن سرعت، امنیت و قابلیت اطمینان مورد نیاز سازمان های بزرگ در یک سیستم عامل سرور ایجاد کرد.

قبل از انتشار ویندوز NT، بسیاری از شرکت‌ها متکی بر سیستم عامل یونیکس (Unix) بودند که برای اجرای فایل و سرویس‌ های چاپ، نیاز به سخت افزار گران قیمت مبتنی بر RISC داشتند. اما ویندوز NT قابلیت اجرا بر روی ماشین‌ های ارزان قیمت x86 را داشت.

یکی از ویژگی‌ های کلیدی در معماری NT، انجام چند پردازش متقارن (symmetric multiprocessing) است که باعث می‌ شد در دستگاه‌ هایی با چند پردازنده، برنامه‌ ها سریع تر کار کنند. سری های بعدی windows server، هم بر روی سخت افزار در مرکز داده‌ یک سازمان و هم در یک پلت فرم ابری مانند مایکروسافت Azure قابل پیاده سازی بود.

از ویژگی‌های کلیدی که در نسخه‌های بعدی ویندوز سرور ظاهر شد، Active Directory می باشد که به‌ طور خودکار داده‌ های کاربر، امنیت و منابع توزیع شده را مدیریت می‌ کند و امکان همکاری با سایر دایرکتوری‌ ها نیز توسط این قابلیت فراهم می‌ شود. همچنین Server Manager، ابزاری برای مدیریت نقش های سرور و ایجاد تغییرات پیکربندی بر روی دستگاه‌ های محلی و یا از راه دور می باشد و این گونه سیر تکامل ویندوز سرور با افزایش ویژگی های جدید ادامه یافت.

تاریخچه ویندوز سرور

در ادامه به بررسی سیر تکامل ویندوز سرور پرداخته می شود و ویژگی های هرکدام بررسی می شود.

1993: Windows NT 3.1 Advanced Server

مایکروسافت سیستم عامل ویندوز NT خود را در دو فرمت منتشر کرد: یکی برای workstations و دیگری برای سرورها. سیستم عامل ۳۲ بیتی دارای یک لایه انتزاعی سخت افزاری (Hardware Abstraction Layer) بود که با مسدود کردن دسترسی مستقیم برنامه‌ ها به سخت‌ ‎افزار سیستم، ثبات بیشتری برای سیستم فراهم می‌ کند.

1994: Windows NT 3.5 Server

مایکروسافت ویژگی‌ های کلیدی شبکه در این نسخه سرور را به روزرسانی کرد و پشتیبانی یکپارچه ای را برای TCP / IP و Winsock درنظر گرفت. از دیگر نکات بهبود این نسخه در این است که به کاربران سیستم عامل‌ های غیر از مایکروسافت، اجازه دسترسی به فایل‌ ها و برنامه‌ های موجود در دامنه را می‌ دهد.

1995: Windows NT Server 3.51

مایکروسافت این نسخه را با هدف افزایش عملکرد و کاهش میزان حافظه مورد نیاز تنظیم کرد. این نسخه جهت ارائه خدمات سریعتر به کاربران از طریق پشته (stack) شبکه به روز شده خود بهینه شد و سرویس client/server را برای همکاری با ویندوز 95 فراهم کرد، که سه ماه پس از NT 3.51 منتشر شد.

1996: Windows NT Server 4.0

لازم به ذکر می باشد مایکروسافت از رابط ویندوز 95 برای این نسخه سیستم عامل سرور بهره برده است و همچنین بسیاری از برنامه ها را در سیستم عامل کلاینت مانند File Explorer مورد استفاده قرار داده است. مایکروسافت قابلیت های شبکه را در این نسخه گسترش داده تا منابع شبکه در دسترس طیف گسترده ای از دستگاه های غیر مایکروسافت قرار بگیرد. ویژگی های اصلی در این نسخه امکان استفاده از سرور به عنوان سرور اطلاعات اینترنتی – که اکنون به آن خدمات اطلاعات اینترنتی (IIS) گفته می شود – و یک سرور با نام دامنه می باشد. این سیستم عامل سرور همچنین می تواند قابلیت های مختلفی از جمله به اشتراک گذاردن یک هارد دیسک (Hard Disk) با ویژگی بنام ویزارد مدیریتی برای مدیران فراهم کند.

2000: Windows 2000

در این نسخه سرویس Active Directory معرفی شد که سرویسی است که اطلاعات مربوط به اشیاء شبکه از جمله داده‌ ها، سیستم‌ ها و خدمات کاربر را ذخیره و مدیریت می‌ کند و این امکان را برای مدیران فراهم می کند تا بتوانند وظایف مختلف مانند پیکربندی شبکه خصوصی مجازی، رمزگذاری داده‌ ها و دسترسی به اشتراک فایل را در رایانه‌ های شبکه انجام دهند.

مایکروسافت همچنین چندین ویژگی اصلی دیگر در این نسخه معرفی کرده است، از جمله:

• کنسول مدیریت مایکروسافت (MMC)
• سیستم فایل NTFS 3.0
• پشتیبانی از حجم دیسک پویا

شایان ذکر است ویندوز ۲۰۰۰ دارای سه نسخه – Server، Advanced Server و Datacenter می باشد.

2003: Windows Server 2003

مایکروسافت با انتشار ویندوز سرور 2003 مارک “ویندوز سرور” را معرفی کرد و از پیشرفت های امنیتی بر روی ویندوز 2000 استفاده کرد و آن ها را ترویج داد.
مایکروسافت نقش های مختلف سرور را در این نسخه معرفی کرد، که به مدیران این امکان را می داد که یک عملکرد خاص را به یک سرور مانند کنترلر دامنه (DC) یا سرور DNS اختصاص دهند.
سایر ویژگی های جدید در این نسخه شامل قابلیت رمزگذاری گسترده، فایروال داخلی، پشتیبانی بیشتر برای ترجمه آدرس شبکه (NAT) و خدمات Volume Shadow Copy است. ویندوز سرور 2003 دارای چهار نسخه Standard ،Enterprise ،Datacenter و Web می باشد.

2005: Windows Server 2003 R2

به جای استفاده از شماره جهت معرفی نسخه جدید، این بار مایکروسافت شروع به استفاده از نام R2 – یا دومین انتشار – کرد و ویندوز سرور 2003R2 معرفی شد. همیشه سازمان ها جهت استفاده از سیستم عامل جدید سرور باید مجوز جدید Windows Server بخرند، اما نسخه های R2 از مجوزهای دسترسی کلاینت (CAL) نسخه سرور قبل خود استفاده می کردند تا نیاز به ارتقاء مجوزها را از بین ببرند.

در این نسخه ویژگی‌های امنیتی و ایمنی در Windows Server 2003 بهبود یافته است.

2008: Windows Server 2008

ویندوز سرور 2008 ویژگی‌های جدیدی را اضافه کرد؛ مانند:

• نرم افزار مجازی سازی Hyper-V
• Failover Clustering
• نمایشگر رویداد (Event viewer)
• Server Core
• Server Manager console

سرور ویندوز 2008 در چهار نسخه منتشر شد: Standard ،Enterprise ،Datacenter و Web.

2009: Windows Server 2008 R2

مایکروسافت از هسته ویندوز 7 خود برای این سیستم عامل استفاده کرد و ویژگی‌های مقیاس پذیری و قابلیت دسترسی آن را بهبود بخشید. مایکروسافت قوانین و ویژگی‌‌ های دایرکتوری فعال را برای بهبود ویرایش حساب‌ های کاربری و کنترل بیشتر گره‌ها افزایش داد. این شرکت همچنین سرویس‌های Terminal Services را به روزرسانی کرد و سرویس Remote Desktop Services را مجددا نصب کرد.

ویژگی‌ های جدید این نسخه عبارتند از BranchCache و DirectAccess که هر دو به منظور بهبود نحوه استفاده از راه دور کاربران است. این سیستم‌عامل سرور، مانند نسخه قبلی، برخی از قابلیت‌های مدیریتی و امنیتی مورد استفاده در سیستم عامل ویندوز Vista client را به اشتراک می‌گذارد. همچنین تغییراتی از سیستم عامل ۳۲ بیتی به نسخه ۶۴ بیتی دارد.

2012: Windows Server 2012

مایکروسافت تعدادی از ویژگی‌های ابری را در این ورژن تعبیه کرده است و این نسخه به عنوان «Cloud OS» نیز شناخته می‌شود. این شرکت همچنین به روز رسانی‌ های قابل توجهی را برای زیرساخت‌ های ذخیره سازی سیستم عامل و پلت فرم مجازی سازی Hyper-V انجام داده است.

ویژگی‌های جدیدی که در این نسخه قابل توجه است، عبارتند از: سوئیچ مجازی Hyper-V، Replica Hyper-V، فضای ذخیره سازی و سیستم فایل ReFS.

این نسخه سرور ویندوز در چهار نسخه منتشر شد: Essentials، Foundation، Standard و Datacenter.

2013: Windows Server 2012 R2

این نسخه تغییرات فراوانی به همراه داشته است، از جمله به روز رسانی‌ های مهم در مجازی سازی، ذخیره سازی، شبکه، امنیت اطلاعات و خدمات وب.

ویژگی‌های جدید عبارتند از:

• پیکربندی حالت مطلوب (Desired State Configuration / DSC) برای جلوگیری از ریزش پیکربندی و حفظ قوام در دستگاه‌ های سازمان، بر روی PowerShell ساخته شد.
• اضافه شدن ذخیره سازی چندگانه به فضای ذخیره سازی، باعث افزایش کارایی حرکت اتوماتیک بلوک‌ های پر استفاده‌ ی داده به سمت solid-state storage می‌شود.
• پوشه‌ ها به کاربران اجازه می‌ دهند تا فایل‌ های شرکت را بر روی دستگاه‌ های کاری و شخصی بازیابی و ذخیره کنند.

2016: Windows Server 2016

مایکروسافت برای اولین بار Nano Server را معرفی کرد که یک گزینه حداقل استقرار سرور برای افزایش امنیت با کوچک کردن بردار حمله است. مایکروسافت می گوید 93٪ سرور Nano کوچک تر از استقرار کامل ویندوز سرور است. یکی دیگر از نکته‌ های امنیتی، ویژگی جدید Hyper-V shielded VM است که برای جلوگیری از آسیب رساندن داده‌ ها در VM، از رمزگذاری استفاده می‌ کند.

کنترل کننده شبکه یک ویژگی کلیدی جدید شبکه است که به مدیران اجازه می‌ دهد تا سوئیچ‌ ها، زیر شبکه‌ ها و سایر دستگاه‌ های شبکه‌ های مجازی و فیزیکی را مدیریت کنند. این سیستم عامل سرور، در نسخه‌ های استاندارد و Datacenter وجود دارد.

2017: Semi-Annual Channel and Long-Term Servicing Channel releases

در ماه ژوئن سال 2017، مایکروسافت اعلام کرد که windows server را به دو کانال تقسیم می‌ کند: کانال نیمه سالانه (SAC) و کانال سرویس بلند مدت (LTSC).

کنوانسیون نامگذاری LTSC فرمت Windows Server YYYY را حفظ خواهد کرد. (مانند ویندوز سرور 2016). در حالی که انتشار SAC از فرمت نسخه ویندوز سرور YYMM پیروی می‌کند. مایکروسافت اولین نسخه SAC خود یعنی ویندوز سرور نسخه 1709 را در اکتبر 2017 عرضه کرد.

2019: Windows Server 2019

این نسخه آخرین نسخه سیر تکامل ویندوز سرور و به عنوان بخشی از خانواده سیستم عامل ویندوز NT است که سیستم عاملی است که در محیط‌ های محلی به Azure متصل می‌ شود، لایه‌ های اضافی امنیتی را اضافه می‌ کند و به شما کمک می‌ کند تا برنامه‌ ها و زیرساخت‌ های خود را مدرن سازی کنید.